Het haventje van Honfleur

Niek van der Plas, Haven van Honfleur. Olieverf op paneel, 30 x 50 cm.

De pakhuizen aan de kade, smal en hoog, in tinten grijs en beige, de boten met hun witte en roodbruine zeilen, weerspiegeld in het water, een schip dat opvalt door zijn rood-wit-rode boeg, voor het gebouw van de visafslag, dat eruit springt door de zon op het gele pannendak. Het haventje van Honfleur. In een Frankrijk dat niet meer bestaat. Het Frankrijk van de muurreclames, van DUBONNET en BYRRH en MICHELIN. Waar op de kade een bar-tabac geweest zal zijn. Met pakjes Galoises, hoog opgetast achter de toog, zonder filter. Waar je onder de luifels, in rood, geel en blauw, daar links vooraan, een bol glaasje witte wijn kon bestellen, aangelengd met limonade – grenadine –, dan werd het rood,* bij wijze van aperitief – zou het nog bestaan? Doen ze dat nog, de Fransen, voor het avondeten? Of als het warm is, tussen de middag, aan een tafeltje, een Ricard, aangelengd met water. Dit moet zo'n zomerse dag geweest zijn, de bomen vol in 't blad, een paar wolkjes rustig aangedreven vanuit zee, maar verder helemaal zonder wind. Zoel. De perfecte dag voor de perfecte compositie, met links die slanke torenspits** boven de huizen, subtiel maar wel belangrijk, de daken aflopend naar rechts, als in een golf, nog even omhoog, bij dat hoge gebouw naast de visafslag, en dan naar achteren, voor nog meer dieptewerking. En overal tussendoor, mensen.

De Haven van Honfleur is een echte Niek van der Plas. Ga naar zijn website voor nog meer moois.

* Het kan ook bier met limonade geweest zijn, maar wel in een klein bol glaasje. Knalgroene menthollimonade drinken ze ook.

** Van de Église Sainte Catherine, de grootste houten kerk van Frankrijk, gebouwd in de 15e eeuw.

De kaart – South West Coast Path (45)

 

Een kaart waarop je kan bijhouden wat je gelopen hebt. In oktober bestelden we hem bij de South West Coast Path Association. Na enig oponthoud bij de douane – omdat er nog even inklaringskosten betaald moesten worden* – arriveerde hij in een stevige koker, netjes opgerold. Alle tijd daarna, die hele lange winter met veel regen, lag de plaat zo'n beetje half uitgerold op tafel. Tot we bedacht hadden hoe we er een lijst omheen zouden maken.

Het leek zo makkelijk, een poster van 59,4 x 84 centimeter, A1, de grootte van een uitgevouwen krant van vroeger. In dat formaat zijn er genoeg kant-en-klare lijsten te vinden. Er was alleen één probleem: de teksten bij de foto's onder aan de poster die op ongeveer twee millimeter van de rand staan. Een lijst heeft ongeveer een halve centimeter overslag, om het glas erin te houden (en alles wat daarachter zit). Binnen die halve centimeter zouden de teksten wegvallen. De oplossing was misschien een randloze lijst, een contradictio in terminis voor een glasplaat met van die ijzertjes. Een beetje armoedig wel. Daar hadden we die plaat niet helemaal voor uit Engeland laten komen. We konden ook een lijstenmaker een lijst laten maken met wat meer ruimte langs de rand, maar dat konden we natuurlijk ook zelf. En zo geschiedde. Het vergde het nog wel enig denkwerk, maar algauw werden er latjes bij de bouwmarkt gehaald, zaagden we ze in verstek, om ze vervolgens op een speciale, bijna geheime manier, met elkaar te verbinden. Want het moest allemaal wel een beetje smal blijven, bij zo'n moderne plaat, en op de hoeken mocht het niet zomaar loslaten.

De lijst is nu bijna klaar. Alleen nog verven in de kleur warm eiken van Rambo – bomschuitjesverf, de kleur waarmee m'n opa z'n bootjes schilderde. En dan nog een uv-werende plexiglasplaat ervoor. En... dat zouden we bijna vergeten, waar alles uiteindelijk om te doen was: het inkleuren van de wandelroute, voor zover gelopen. De rode stift ligt klaar, dat wordt nog een precisiewerkje. Er is daarover nog uitgebreid advies ingewonnen bij een bekende illustrator in Katwijk. Ja, we moeten een beetje opschieten. Want de lezing dient zich weldra aan. Dan moet-ie mee.

* Blijkbaar bestaat er verschil tussen papier dat plat in een envelop zit, en waarover geen inklaringskosten betaald hoeven te worden, en papier dat opgerold in een koker zit en dus volume heeft.

Oerbos – South West Coast Path (44)

Het oerbos bij Porlock Weir.

Op de kliffen bij Minehead, waar het South West Coast Path begint (of eindigt als je het pad van de andere kant gelopen hebt) hebben ze onlangs de versteende resten van het oudste bos ter wereld gevonden van 390 miljoen jaar geleden. Dat was in het tijdperk dat ze het devoon noemen, genoemd naar het Engelse graafschap Devon (of andersom). Het stond op teletekst en op nos.nl.

Verder lezen we dat het gebied waar nu Minehead ligt nog niet verbonden was met Engeland en meer naar het zuiden in de buurt van België lag. Dichter bij waar we nu wonen en maar een klein stukje reizen. Toch ben ik wel blij dat het uiteindelijk aan Engeland is vast komen te zitten. En niet meer in de buurt ligt van nu zo overbevolkte Europese kust.

Let op voorbij dit bord: 'This Marsh Is A Site Of Special Scientific Interest
At All Times. Stay On Paths. Keep Dogs On Lead. Thankyou.'

Toen we in september 2023 vanuit Minehead het eerste stuk van het kustpad liepen kwamen we voor we in Porlock Weir aankwamen de fossiele resten van een ander oerbos tegen. Oorspronkelijk lag het op de bodem van de zee. Nu staan de bomen in een soort van kwelder of moeras, dat bij hoogwater overstroomt. Die bomen zijn pas zo'n 6000 jaar oud.

Porlock.

Bij Falmouth moet je al dat water over – South West Coast Path (43)

St Anthony's Head.

...en dan kom je in een compleet andere wereld.

St Mawes

Het is een flinke oversteek, vanuit Falmouth, je kan het onmogelijk lopen, helemaal om dat water. Daarom ga je óver het water, in twee etappes: eerst naar St Mawes en dan met de volgende boot naar St Anthony in Roseland.

Falmouth is een nogal vervallen stadje, er is niet veel te beleven. In Church Street is er nog wel de opvallende gevel van St George's Arcade, een bioscoop uit 1912, die in 1948 door brand verwoest werd en tegenwoordig een winkelcentrum is met op de bovenverdieping een nachtclub. En we zitten hier in een mooi hotel, met uitzicht op zee, en eten er voor de tweede keer al curry deze reis – dat kenden we tot nog toe alleen van thuis, maar nu durven we het ook buiten de deur te eten, want je moet toch weer wandelen de volgende dag. Dus ja, het valt ook wel weer mee, dat Falmouth. Maar om nou te zeggen wauw...

Tot we aan boord gaan van de Enterprise en Carrick Roads overvaren – zo heet het grote water, het estuarium van de rivier de Fal – en we in een hele andere omgeving komen. Waar ze bedacht hebben om allemaal aan het water te gaan wonen, met de huizen in lange slierten, trapsgewijs achter elkaar, om allemaal van het uitzicht te kunnen genieten. Veel wit, die huizen, met een zonnetje erop ziet dat er feestelijk uit. Dit is St Mawes.

Waar ze bedacht hebben om allemaal aan het water te gaan wonen...

...met de huizen in lange slierten, trapsgewijs achter elkaar...

...om allemaal van het uitzicht te kunnen genieten.

Als we in St Anthony in Roseland zijn, vaart het kleinere bootje weer weg.

St Anthony's Church.

Daar stappen we over op een kleiner bootje, voor nog een oversteek, waarna we aankomen in het groene en paradijselijke St Anthony in Roseland – de naam alleen al is prachtig – met een soort van landhuis met een groot gazon ervoor, een oeroud kerkje – uit 1150 – en langs het pad aan zee het vuurtorentje van St Anthony's Head. Op een supplank staan een man en een hond. Een idylle. Alweer. Het kustpad is goddelijk.

De witte kerk aan zee weer wit

Niek van der Plas, Oude Kerk te Katwijk aan Zee, olieverf op doek, 24 x 30 cm.

Aan de grote schilderijententoonstelling en -veiling in de Oude Kerk in Katwijk aan Zee, bedoeld om de kerk weer wit te krijgen, is vandaag een schilderij van Niek van der Plas toegevoegd. Met daarop... hoe kan het ook anders, de witte kerk aan zee. Een sprankelende afbeelding, van hoe we het gebouw nu kennen, de huizen eromheen, het helmgras van de zeereep ervoor, alles in een fraaie en licht getinte penseelvoering, een paar stippen kleur, de mensen die de boulevard oversteken, en als finishing touch het ijstentje van Pistacchio.

Gaat dat zien! Op de expositie Kerk en Kunst, meer dan een eeuw met elkaar verbonden, in de Oude Kerk in Katwijk aan Zee van 17 februari t/m 23 maart iedere zaterdag van 11.00 tot 16.00 uur.

Onderweg naar de Great Hangman – South West Coast Path (42)

De Great Hangman.

Niet dat we ons echt moesten afbeulen om er te komen, want de tocht ernaartoe was een waar genoegen. Maar eerst zouden we nog een riviertje passeren en dan nog een klim en dan nog een beekje en nog een klim, maar dan zou de Great Hangman wel in zicht komen. Majestueus. Als een olifant.

Maar nu daalden we af naar het riviertje de Heddon. We waren er gekomen over een smal pad langs de zijkant van het klif.

Het pad ging de bocht om en we kwamen vol op de wind te hangen. De wind die door de cove gierde.

Die ochtend waren we uit Lynmouth vertrokken. We hadden het pad genomen dat zigzag onder en over The Lynton & Lynmouth Cliff Railway loopt, de treintjes nog eens op en neer zien gaan en waren via de North Walk en daaropvolgende gemakkelijke paden door de Valley of Rocks gewandeld. Bitumen paden. Hoe bestond het! Dat maakte die ruige Valley of Rocks toch meer een toeristische attractie. Met werkelijk indrukwekkende rotsformaties, maar je kon er vanaf de parkeerplaats met een rollator tussendoor lopen.

Bij die berg aan de overkant moesten we het bovenste pad hebben.

Maar nu, nu we het riviertje de Heddon naderden, begon het allemaal weer wat spannender te worden, was het weer echt het ongeplaveide kustpad waar we overheen liepen. We kwamen aan bij een bemoste brug en alles, de weg ernaartoe, het hele landschap langs dat kabbelende water, de bosjes, de bomen, het klopte, het was meer dan idyllisch. Arcadisch bijna. Als je verder stroomopwaarts ging, kwam je bij de Hunters Inn, waar Christine en Roland overnacht hadden, een landhuis van de buitencategorie, van de National Trust, zoiets als bij ons Natuurmonumenten.

Maar wij gingen de brug over en daarna ging het rustig schuin omhoog, weer richting de zee, de cove uit, brug en rivier achterlatend, om bovenaan weer op het klif te komen, of beter gezegd, weer zo'n pad langs de zijkant ervan. We moesten maar niet naar beneden kijken. 

Hier zijn we op dat bovenste pad.

We zagen schapen die helemaal niet bang waren, ze hadden nog een puntje gras gevonden hoog boven de zee en daar gingen ze nu lekker liggen, tegen het randje. Toen we ze voorbij waren kwam heel in de verte de Great Hangman in zicht. Als een slapende reus.

We doorsneden een veld met alleen maar varens, en als je omkeek waren ze nog mooier, die varens, met de zon erop. Ze hadden de kleur van de herfst. Bij de Great Hangman had je dat ook, maar dan wat hoger, een bult van varens. Het is het hoogste klif van Engeland, 1044 voet (of 318 meter). Vandaar natuurlijk ook dat hierbovenop een hele grote steenhoop is, waar iedereen een steen(tje) op legt. Er is ook nog een Little Hangman, maar dan ben je al bijna bij Combe Martin.

Cawsand en Kingsand – South West Coast Path (41)

Net om de hoek bij Rame Head, met die kapel en de pony's, liggen Cawsand en Kingsand. De plaatsjes liggen tegen elkaar aan en je loopt zo van het ene in het andere. Door hun strategische ligging aan de Plymouth Sound waren het in de 18e en 19e eeuw beruchte smokkelaarsnesten.

De dorpjes zijn een verademing om doorheen te lopen. En alles wat je nodig hebt is er: een pub, een ijskraam, een winkel om schepjes en emmertjes te kopen voor op het strand en een postkantoortje. Ik weet niet of er nog een bakker, een groenteboer en een slager zijn, maar je kunt er in ieder geval een cornish pasty krijgen,* en daar zit alles in, aardappelen, groente en vlees, of met zonder vlees, omhuld door bladerdeeg, zoiets als de loempia bij ons bij de chinees.

Er is een gebouw met een toren, het Rame Institute,** en ergens bij een raam zit iemand te schrijven. Het is er rustig genoeg voor. Er gaat een veerboot naartoe vanuit Plymouth, maar druk zal het er nooit echt worden.

Tot slot nog een filmpje van hoe het er kan stormen, bij Cawsand en Kingsand – de vredigheid houdt ergens op:

* Bij The Halfway House Inn kun je ze aan het raam kopen.

** Een gebouw met een lange geschiedenis, dat al veel stormen doorstaan heeft. De naam van het gebouw doet denken aan een wetenschappelijk instituut, maar eerst was het een cottage en toen een teashop en teahouse en daarna een verenigingsgebouw van de gemeente, een dorpshuis, zogezegd. Bij een storm in 2014 raakte het gebouw ernstig beschadigd. Nadat de schade was hersteld werd het een zaal voor bruiloften en partijen.

'Storm in a Teacup', Watermouth Cove – South West Coast Path (40)

In de Teacup.

Bruiden en bruidegommen die hier suppend de baai binnendrijven en elkaar dan trouw beloven, op een van die strandjes hier. Je kunt het je wel voorstellen. Watermouth Cove is een plek die overloopt van de romantiek. Maar dan moet het wel mooi weer zijn.

Er zijn foto's van deze baai waarop je je in Thailand waant. Maar het blijft ook de noordkust van Devon. En naar het weer te oordelen is dat deze wandeldag het geval. Al maakt de regen, in die baai met al die bootjes, waarvan er één bewust een bestemming op het droge gevonden heeft, het toch ook wel weer heel intiem.

Rechts de Teacup.

Christine en Roland, waarmee we die ochtend vertrokken waren uit Combe Martin [uitspraak: koom maa.tn], wezen ons erop, dat je daar een bootje hebt waar je, naar goed Engels gebruik, thee kan drinken. Een mooie plek dus om de wandeling voor eventjes te onderbreken en aan boord te gaan.

Wat plaatjes van het internet van hoe het hier ook kan zijn:

Klik hier voor meer informatie over boatcafé Storm in a Teacup.

Tegeltableau met antwoorden

Het kan snel gaan, met het vinden van de oplossing. Op mijn vraag wie bovenstaand tegeltableau gemaakt heeft (zie het bericht op huizezeezicht.nl van gisteren), kreeg ik via Facebook al snel antwoord van André Groeneveld*: 'Het betreft een tegeltableau van ontwerper/kunstenaar M.F. Kamenka uit de periode 1950-1974 (ik schat het tableau van jou uit de jaren 50-60). Zie ook dit andere tableau...'

En dan volgt (een deel van) een afbeelding van een Hollands landschap met molen en ophaalbrug met dezelfde handtekening. We zien dat deze tegeltjes ook in eenzelfde soort houten lijstje zijn gevat. Mooi dat we nu weten door wie en wanneer het tegeltableau gemaakt is. Waarvoor veel dank!

Van M.F. Kamenka vind ik verder niets op internet. Maar wie weet wat er nog boven water komt.

* André Groeneveld is curator van het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen en al jaren actief als samensteller van tentoonstellingen in het Katwijks Museum.